Słowniku gwar polskich
  • kaferek
    9.10.2003
    9.10.2003
    Jestem architektem z woj. wielkopolskiego, ukończyłam uczelnię w Poznaniu, mieszkam w Jarocinie. Od dziecka spotykałam się ze słowem kaferek określającym lukarnę. Słowa tego używali moi wykładowcy na studiach, rozumieją je wszyscy moi znajomi (również nie związani z branżą) i klienci, a ostatnio nawet spotkałam je w oficjalnym piśmie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu. Od kilku lat usiłuję znaleźć je w różnych słownikach – bezskutecznie. Nie wyszukuje go też żadna wyszukiwarka internetowa. Proszę powiedzieć, czy wolno nam używać tego słowa, skąd się wzięło i tak powszechnie przyjęło, z jakiego języka się wywodzi. Bardzo mnie to interesuje!
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie.
  • kocopoły

    6.03.2022
    3.09.2011

    Szanowni Państwo!

    Co to są kocopoły? Wydaje się, że chodzi o jakieś bzdury, głupoty, ale…

    Z poważaniem – Maria Michałowicz

  • Miękczący wpływ dawnych samogłosek

    16.01.2021
    16.01.2021

    W podręcznikach do gramatyki historycznej można znaleźć informację, że w języku polskim wskutek wokalizacji jerów przednich powstała samogłoska ‘e (zmiękczająca poprzedzającą spółgłoskę). Dlaczego więc z prasłowiańskich słów z jerem przednim w pozycji mocnej: *lьnъ, *lьvъ, *ocьtъ, *tьstь mamy współcześnie w polszczyźnie formy: len (zamiast lien), lew (zamiast liew), ocet (zamiast ociet), teść (zamiast cieść)? Pozdrawiam.

  • No i masz strzelone!

    2.04.2015
    2.04.2015

    Pytam o złożenia czasownika mieć z imiesłowami przymiotnikowymi biernymi („W domu mam zabronione…”), a także „Mam to kupione”, „Mam to załatwione”, „Mam to nagrane”, ale też „Masz przegrane!” (przy czym g należy zamienić na s) i inne podobne groźby. Znajomy poznaniak przytoczył mi rozmowę przy stole:

    — Janek, przestań mlaskać, bo cię strzelę.
    Janek mlaszcze dalej. Po chwili:
    — No i masz strzelone.

    Poprawne? Germanizm?

  • obrzympała
    17.12.2003
    17.12.2003
    Dzień dobry!
    Chciałbym się od Państwa dowiedzieć czegoś o etymologii wyrazu obrzympał (może obrzympała?). Spotkałem się z nim w filmie Wniebowzięci z niezapomnianym duetem Himilsbach-Maklakiewicz. Było to w dialogu dwóch dorożkarzy, z których jeden zadaje pytanie: „Na kogo czekasz?”, drugi zaś odpowiada: „Na takich dwóch obrzympałów”.
    Za wszelkie informacje na ten temat z góry serdecznie dziękuję.
    Kamil Jaśkiewicz
  • o knysaniu i rzeczach pokrewnych
    22.02.2006
    22.02.2006
    Knysać się to po staropolsku 'włóczyć się'. A jaki będzie rzeczownik od tego czasownika, obecnie włóczęga, a po staropolsku? Podobnie włóczęgostwo dzisiaj, a po staropolsku? Pytam w kontekście Państwa opowiedzi na pytanie o knysz.
    Wiesław Knyszyński
  • płakliwy

    18.02.2024
    18.02.2024

    Pozdrawiam, czy użyte przez W. Reymonta w Chłopach słowo „płakliwy”, oznacza po prostu „płaczliwy”? Czy to jest słowo gwarowe, czy też staropolskie, tzn. kiedyś normalnie będące w użyciu? Czy pisarz je stworzył na potrzeby powieści? Bardzo dziękuję za odpowiedź.

  • szopenfeld
    18.06.2012
    18.06.2012
    Dzień dobry!
    Chciałem dziś zapytać o szopenfeld, technikę kradzieży sklepowej. Jakie jest pochodzenie tego słowa? Czy można datować jego pojawienie się w polszczyźnie?
  • tamój
    21.01.2010
    21.01.2010
    W książce Krzysztofa Daukszewicza pt. Izy rajder jest tekst pt. „A pszczółki już tamuj nie było” (można go również znaleźć w Internecie, wpisując w wyszukiwarkę ten tytuł). Czym jest słowo tamuj i czy przypadkiem nie powinno być pisane przez ó?
  • Ubrać się jak filistyn

    22.05.2016
    22.05.2016

    Szanowni Państwo,

    interesuje mnie etymologia powiedzenia ubrać się jak Filistyn, tzn. ubrać się zbyt lekko, wyletnić się. Wydawałoby się, że wywodzi się ze Starego Testamentu, ale nie udało mi się odszukać odpowiedniego fragmentu. A może się mylę i źródło leży gdzie indziej?


    Z wyrazami szacunku

    Piotr Michałowski

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego